تبادل
لینک هوشمند
آمار
وب سایت:
پل دختر میانه در دامنه شرقی قافلانكوه روی آب قزل اوزن به فاصله 20 کیلومتری شهر میانه پلی بنام پل دختر بنا شده كه دارای سه چشمه یا دهنه ای محكم ومرتفعی است این بنا نمونه ای از پلهای محكم ومعتبر قدیم است كه تاریخ ساختمان اصلی آنرا باید متعلق به قرن هشتم هجری دانست . این پل كه یك چشمه از‌آن بكلی ویران شده بود توسط دختری بنام شاه بیگم تعمیرگردیده و شاید به همین جهت این پل را پل دختر نامیده اند .
در دامنه شرقی قافلانكوه روی آب قزل اوزن به فاصله 20 کیلومتری شهر میانه پلی بنام پل دختر بنا شده كه دارای سه چشمه یا دهنه ای محكم ومرتفعی است این بنا در تاریخ 10 دیماه 1310 تحت شماره 87 جزو آثار ملی به ثبت رسیده ونمونه ای از پلهای محكم ومعتبر وقدیم است كه تاریخ ساختمان اصلی آنرا باید متعلق به قرن هشتم هجری دانست .
در طرفین پایه وسطی كتیبه آجری وجود دارد به شكل مربع كه پهلوی آن 2 متر و خط نسخ می باشد . در داخل پایه ها اطاقك هایی نیز ساخته شده كه حكایت از ظرافت ودقت بنا می كند خط كتیبه تماماً محو واز بین رفته ومسلماً متن آن شامل تاریخچه پل بوده وضمناً كتیبه دیگری از سنگ مرمر ، خط نستعلیق درسمت چپ وجود دارد كه امروزه از‌آن خبری نیست .
این پل كه یك چشمه از‌آن بكلی ویران شده بود توسط دختری بنام شاه بیگم تعمیرگردیده و شاید به همین جهت این پل را پل دختر نامیده اند . پل دختر در زمان تسلط دموركراتها بر آذربایجان ( 1324 هـ . ش ) در اثر مین گذاری تخریب شد یعنی دهنه‌ی وسطی پل بكلی فرو ریخت بعداً این پل توسط ارتش ایران وبوسیله ی حمید سیاح وزیر راه افتتاح شد .
پروفسور پوپ در كتاب معروف خود به نام بررسی هنرهای ایران چنین نقل می كند . شاید زیبا ترین پل موجود در ایران همان باشد كه بر روی رودخانه ی قزل اوزن در جنوب میانه بسته اند . نسبت پل به بستر رودخانه چنان با شكوه است كه از نظر زیبایی منظره ی بدیع آن با معماری سنتی ایران برابری می كند .
فضای طاقها از سطح معمول آب كمی بالاترقرارداردواگرچه رفته رفته جمع وجورتر میشوند ولی روزنه های جبرانی برای موارد ضروری پیش بینی شده است . این ها با مساحت آجری درسطح پائین تری ازسطح قوس قراردارند.پایه های پل را باروكاری های زیبائی كه شباهت به سبك گوتیك دارد استحكام بخشیده اند گل بندیل ها بارها مرمت شده و شكافهای كهنه نمودار این است كه پل بارهااز زلزله صدمه دیده است.
تاریخ بنای پل به اواخر قرن پانزدهم می رسد اگرچه مصالح ساختمانی آن را میتوان مربوط به روزهای اخیردانست ولی سنگ بنای پل احداث آنرابه سال1475-1484 نشان میدهد.نوشته سنگ بنا خواندش رابرای كتیبه شناسان امر مشكلی كرده است. ولی اسم معمار وحاكم وحامی اوچنین ثبت شده است:
حاجی عباس بن الحاج محمودبن محمدبن العباس القزوینی و محمدروان بن عثمان القزوینی درعین حال كه شنیدید درحدود سال 1882 این تاریخ را خوانده وی همچنین نام حامی را نیز خوانده است. پروفوسور پوپ پس در ذیل همین مطالب می نویسدكه آقای فیوی كه ازروی تصاویر كارمی كرده نظر سنتیدلر را تائید واسم بنارا نیزخوانده است. سپس پروفوسور پوپ به نظریه موریس اكوتز بونه اشاره كرده و چنین شرح می دهد.اكوتزبونه در توصیف سفری به ایران صحبت ازكتیبه ای دركناره ها می كند كه نشان می داد این بنا بوسیله یكی ازاهالی قزوین برپاداشته شده واین كتیبه به ستون هشتم نسبت داده میشود دورتا دور طاق اصلی با خط كوفی آجركاری شده بود.
سنگ بنای دیگر تاریخ و مرمت پل را بوسیله شاه بیگم و به سال 1517 (923)نشان می دهد.دراواخر قرن هجدهم پل دختر بوسیله آقامحمدخان قاجار تعمیر شده است. درحدود چهل سال قبل معماری از اهالی تبریز كه دراین كارها مهارت داشته پل راتعمیر كرده بود.
مادام دیالافوا كه درسال 1881 میلادی كه ازراه تركیه و قفقاز به اتفاق شوهرش كه دانشمند وباستان شناس معروفی بود ،به ایران آمده بود.به مطالعه دربارةآثارتاریخی قدیمی پرداخته ودر بارةپل دختر نیز مطالبی را ذكركرده است.دیولافوا دربارةپل دختر چنین می‌نویسد : این پل دارای طاق بزرگ و هندسی شكل است بطول 24 متر وطرفین آنهادرطاق مسطح دیگری است كه هریك 71 متر طول دارد وآب اززیر آنها با عمق زیادی میگذرد و عبوراز رودخانه درمدت شش ماه از سال امكان پذیرنیست.طاق بزرگ مركزی دارای كتیبه ایست با حروف طلائی كه درروی زمینه آبی رنگ تیره برجسته دارد این كتیبه قشنگ با رنگ آجرهای كهنة پل هماهنگی دارد ومجموع بنا كه درمیان دو كوه واقع است عظمت مخصوصی می دهد.
نقشه این بنا بسیار منظم وبا كمتر مهارت ترسیم شده است وبسهولت می توان از پل عبور كرد وخلاصه درتمام اوضاع آن هوش خردمندانه وفكر استادانه ای دخالت داشته است.مهارت استادی آن ازاینجا معلوم می شودكه پایه ها را طوری ساخته كه میتوانند سنگینی طاقها را تحمل نمایند.واین پایه هابه ریشه ای تكیه دارند كه در بالای آن قوس مضاعفی است و می تواند در تمام نقاط با سنگینی سقف مقاومت نماید وفشار مصالح همه جا متناسب باشد كتیبه ای كه آنرا زینت داده است ممكن است تاریخ بنای پل را معین كند ولی طغیان به اندازه ای بودكه نزدیك شدن به آن وخواندن عبارات ممكن نبود وحتی بادوربین هم نمی شد فارسی آنرا خواند بهرحال چون آنرا با ابنیة نظیر خودش مقاسیه كنیم .میتوان قریب به یقین حدث زدكه درنیمةقرن دوازدهم ساخته شده است.قارونیه مشاهدات خودرا ازپل دختر بدینگونه شرح می دهد. این پل تمام ازآجر وسنگ ساخته شده وطاقهای آنرا از داخل كنده اند این پل درنزدیكی كوه بلندی واقع شده است .
جملی كارزی كه درزمان سلطنت شاه سلیمان صفوی به ایران مسافرت كرده ضمن عبور از قافلانكوه وسفرنامه اش چنین می نویسد: " دامنةقافلانكوه بسیار طولانی وبتدریج به رودخانةقزل اوزن منتهی می شود این پل درزمان صفویه ودر عهد شاه عباس كبیر ساخته شده است "
نظرات شما عزیزان:
